ΑρχικήΕιδήσειςΒοιωτίαΓιώργος Πέππας: Μια δημοκρατία που απέχουν οι πολίτες

ΘΗΒΑ

#TAGS: Γιώργος Πέππας 

Γιώργος Πέππας: Μια δημοκρατία που απέχουν οι πολίτες

Γιώργος Πέππας: Μια δημοκρατία που απέχουν οι πολίτες

Γράφει ο Γιώργος Πέππας, δημοσιογράφος και πολιτικός επιστήμονας

Κυριακή, 9 Νοεμβρίου 2025

Γιώργος Πέππας

Σε πολιτικές συζητήσεις ενδέχεται να ακούσει κανείς, στις μέρες μας μονάχα για εγκυκλοπαιδικό ενδιαφέρον, τα υπέρ και τα κατά των διάφορων πολιτευμάτων, με τους περισσότερους να συμφωνούμε πως η δημοκρατία, παρά τα ελαττώματά της, είναι το ανώτερο πολίτευμα, καθώς δίνει λόγο σε κάθε πολίτη για τις εξελίξεις που αφορούν την ζωή του, θεωρώντας άδικο να αποφασίζει κάποιος άλλος για εμάς, δίχως εμάς.

Βέβαια το πολίτευμα της δημοκρατίας είναι απλά ένας μηχανισμός, δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αν δεν το κάνουμε εμείς, απέναντι στις απειλές και τις δυσλειτουργίες της πραγματικότητας, ενώ δεν είναι όλες οι δημοκρατίες ίδιες, καθώς η ιστορία ενός λαού, η κουλτούρα των πολιτών, οι θεσμοί και οι αξίες τους, επηρεάζουν δραματικά το αν θα έχουν μια υγιή και δυνατή δημοκρατία, αν θα έχουν μια δημοκρατία που ασθενεί ή αν έχουν μια ολιγαρχία με «δημοκρατικά» χαρακτηριστικά. Σε πολλές περιπτώσεις το δημοκρατικό πολίτευμα βασίζεται σε έναν κύκλο ελέγχου και διαρκής επαγρύπνησης, με τους πολίτες να ελέγχουν τους πολιτικούς, τους πολιτικούς να ελέγχουν τους γραφειοκράτες, κ.ο.κ., όμως αν ένας εξ αυτών δεν υλοποιεί το καθήκον του, το πολίτευμα αρχίζει να υποφέρει και να παρακμάζει.

Ποιο είναι το νόημα να εκλέγει κανείς εκπροσώπους, αν αυτοί δεν είναι υπόλοιποι στους εκλογείς, ή αν οι εκλογείς αδιαφορούν για το τι πράττουν οι εκπρόσωποί τους; Ποιο είναι το νόημα της αυτοδιάθεσης ή την αυτοκυβέρνησης, αν δεν έχουμε ιδέα τι νόμοι ψηφίζονται εν ονόματί μας, αν δεν έχουμε ιδέα τι σχεδιάζει για το μέλλον της χώρας ή της πόλης ή της κοινωνίας η άρχουσα τάξη και ποιο είναι το νόημα να λέμε ότι έχουμε δημοκρατία, αν η άρχουσα τάξη υλοποιεί πολιτικές τις οποίες συλλήβδην ο λαός απαρνιέται; Σε ένα αυταρχικό ή ολιγαρχικό ή μοναρχικό καθεστώς η αδιαφορία των πολιτών είναι εν μέρει κατανοητή καθώς η γνώμη τους δεν έχει πολιτική αξία, η άρχουσα τάξη σε αυτά τα πολιτεύματα δεν είναι υπόλογη σε αυτούς, ούτε οι εσωτερικοί μηχανισμοί τους λαμβάνουν υπόψη τους πολίτες τους. Αντιθέτως, στη δημοκρατία ο πολίτες αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο, με το πολίτευμα να καταρρέει αν αυτός απουσιάζει. Γίνονται λ.χ. συνεδριάσεις λογοδοσίας σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, τις οποίες δεν παρακολουθεί κανείς, επομένως σε ποιον λογοδοτούν οι πολιτικοί; Στον εαυτό τους; Στους λοιπούς πολιτικούς; Στον κενό; Ή απλώς λειτουργούν τα αντανακλαστικά ενός συστήματος που καταρρέει;

Θα πει κανείς, ζούμε σε μια εποχή υπερβολικής πληροφορίας και κατανάλωσης, δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ένας πολίτης να είναι διαρκώς ενημερωμένος για το πολιτικό γίγνεσθαι στο τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, διότι λαμβάνοντας υπόψη και τις προσωπικές και λοιπές κοινωνικές υποχρεώσεις του. δεν αρκεί ο χρόνος μέσα σε μια ημέρα,  και σε αυτό υπάρχει μια δόση αλήθειας, όμως η πραγματικότητα είναι πως συνήθως αυτό λέγεται ως δικαιολογία για την παντελή αδιαφορία. Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να παρακολουθεί καθημερινά τις πολιτικές εξελίξεις όλων των χώρων, όμως υπάρχει η δυνατότητα να έχει έναν βαθμό ενημέρωσης, ενώ συνήθως το τοπικό επίπεδο είναι σημαντικότερο και πιο κατανοητό. Παρατηρεί κανείς λ.χ. σε άλλες χώρες με διαφορετική κουλτούρα, διαρκή επαφή, θέλοντας και μη από πλευρά των πολιτικών, των πολιτών με τους εκπροσώπους τους, με συναντήσεις, τηλεφωνήματα, αλληλογραφία, όπου η πίεση των πολιτών γίνεται αισθητή, καθώς είναι εντελώς διαφορετικό για έναν πολιτικό να υποθέτει πως υπάρχει κάποια αναστάτωση ή δυσαρέσκεια των πολιτών για την μια ή την άλλη πολιτική εξέλιξη, την οποία μπορεί εύκολα αν επιθυμεί να την αποφύγει, από το να έχει διαρκώς τηλεφωνήματα στο πολιτικό του γραφείο, φυσική και ηλεκτρονική αλληλογραφία, που να επισημαίνει κατηγορηματικά την δυσαρέσκεια των πολιτών και εκλογέων του, και φυσικά διαφορετικά αντιδρά στη μια και στην άλλη περίπτωση.

Θαρρώ πως τρόπον τινά στη σημερινή Ελλάδα θέλουμε και την πίτα ολόκληρη και τον σκύλο χορτάτο, θέλουμε δηλαδή να εκλέγουμε εκπροσώπους αλλά δεν θέλουμε να ασχολούμαστε με το τι κάνουν ή με το τι γίνεται στα κοινά. Πως γίνεται τοιουτοτρόπως να λειτουργεί ορθά το δημοκρατικό πολίτευμα, αν σκεφτόμαστε και φερόμαστε έτσι, αν απέχουμε όχι μόνο στις εκλογές, που εν μέρει είναι κατανοητό λόγω της πολιτικής κατάστασης που επικρατεί, αλλά και σε όλη την δημόσια ζωή του τόπου μας;

«Το κακό δεν έγκειται στον άρτον και τα θεάματα, αλλά στην προθυμότητα των ανθρώπων να πουλήσουν τα δικαιώματα τους ως ελεύθεροι άνθρωποι για γεμάτες κοιλιές και τον ενθουσιασμό των αγώνων, οι οποίοι υπηρετούσαν ως περισπασμός αυτών από τις άλλες ανθρώπινες πείνες τις οποίες ο άρτος και τα θεάματα δεν μπορούν ποτέ να ικανοποιήσουν» - Μάρκος Τύλλιος Κικέρων