Στις συζητήσεις που τυχαίνει να συμμετάσχει κανείς, είτε στην κοινωνική είτε στη προσωπική του ζωή, αναφορικά με το πολιτικό γίγνεσθαι της χώρας, είναι σίγουρο που θα ακούσει την έντονη δυσαρέσκεια που είθισται να εκφράζεται σε τέτοια πλαίσια, σχετικά με τους πολιτικούς, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν πως το συνονθύλευμα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητά μας, είναι το απότοκο αποτυχημένων πολιτικών, έχοντας εν μέρει δίκιο σε αυτό, όμως, εντελώς παραδόξως, η μοναδική λύση που προτείνεται - εκτός από τις περιπτώσεις όπου τέτοια σχόλια τα ακολουθεί ο κυνισμός και η απάθεια – είναι η εκλογή ενός άλλου κόμματος, μιας άλλης ομάδας πολιτικών, και η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται ad nauseam. Ελάχιστοι είναι αυτοί, τουλάχιστον έτσι φαίνεται, που συνειδητοποιούν πως η εκάστοτε πολιτική τάξη, αντιπροσωπεύει, ποιοτικά, τον πληθυσμό της χώρας, της κοινωνίας, ενώ ακόμη λιγότεροι είναι αυτοί που αντιλαμβάνονται, πλήρως, τις ευθύνες που έχει ένας πολίτης, είτε το συνειδητοποιεί είτε όχι, σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα, καθώς και την πολυπλοκότητά αυτού του πολιτεύματος.

Παρατηρώντας κανείς τις στάσεις και τις συνήθειες των εκλογέων, αντιλαμβάνεται, εν ρίπη οφθαλμού, πως στις περισσότερες περιπτώσεις οι πολίτες ασκούν τα δημοκρατικά τους καθήκοντα ανά εκλογική περίοδο, ενώ στο μεταίχμιο υπάρχει, κυρίως, μια αδιαφορία και μια γκρίνια. Η ιδέα πως θα πρέπει να αντιμετωπίζονται οι πολιτικοί με καχυποψία αλλά και με διαρκή έλεγχο από τους πολίτες, φαντάζει άγνωστη, εξ ου και τα φθηνά εκλογικά σλόγκαν και οι άδειες υποσχέσεις που αρκούν για να έχει κανείς σήμερα μια επιτυχημένη πολιτική καριέρα, διότι οι περισσότεροι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται πλήρως τον ρόλο τους, τον ενεργό ρόλο που θα έπρεπε να έχουν, σε ένα δημοκρατικό σύστημα.

Πόσοι άλλωστε ασχολούνται περαιτέρω με τα κοινά, μετά το πέρας μιας εκλογικής περιόδου; Πόσοι εξετάζουν και ελέγχουν τον τρόπο και τις πολιτικές που ψηφίζουν ή εφαρμόζουν οι πολιτικοί τους αντιπρόσωποι; Πόσοι στέλνουν επιστολές, e-mail, ή τηλεφωνούν στον εκάστοτε πολιτικό ώστε να εκφράσουν την δυσαρέσκεια τους, ή την αντίθεσή τους ως προς τις δράσεις του, ή την έλλειψη αυτών; Οι περισσότερες συζητήσεις και τα ψηφίσματα, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, μεταδίδονται σε ζωντανό χρόνο, ή/και «ανεβαίνουν» στο διαδίκτυο, όμως, από τις προβολές, φαίνεται πως ελάχιστοι τις παρακολουθούν. Φυσικά αρκετοί σε αυτό το σημείο θα αντιδράσουν αναφέροντας πως δεν δύναται κάποιος, όταν έχει υποχρεώσεις όπως η εργασία, να παρακολουθεί ενδελεχώς τις διαβουλεύσεις, τις συζητήσεις και τις πολιτικές που υλοποιούνται, καθαρά λόγω έλλειψης χρόνου.

Σαφώς, αυτό όμως δεν σημαίνει πως συλλογικά οι πολίτες δεν έχουν την δυνατότητα να ελέγχουν τους πολιτικούς. Στο εξωτερικό βρίσκει κανείς μια εξαιρετική οργάνωση, τόσο σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, με ομάδες μέσω των οποίων μπορεί κανείς να βρει, με μερικά «κλικ», τις νομοθεσίες και τον τρόπο με τον οποίο ψήφισε, υπέρ ή κατά, ένας πολιτικός, τις δαπάνες που έκανε, μέσα σε μια εκλογική περίοδο, ένας Δήμος, και μια σειρά από άλλα στατιστικά στοιχεία τα οποία αποτελούν έναν αξιόπιστο δείκτη για την κατάσταση που επικρατεί.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως στις ΗΠΑ, οι πολίτες έχουν την δυνατότητα να καθαιρέσουν έναν πολιτικό, ή να απαιτήσουν πρόωρες εκλογές, σε περίπτωση που νιώθουν πως ο Κυβερνήτης, ο Δήμαρχος, ο Γερουσιαστής, δεν εκπροσωπεί ορθά τους εκλογείς του, ενώ πάρα πολλοί ρόλοι, λ.χ. ο Εισαγγελέας μιας περιοχής, καλύπτονται μέσω εκλογών, και όχι από τοποθετήσεις της κεντρικής κυβέρνησης. Οι μηχανισμοί αυτοί αποτελούν μια Δαμόκλειος Σπάθη, η οποία υπενθυμίζει διαρκώς στους αντιπροσώπους τον ρόλο τους, τον ρόλο δηλαδή του δημόσιου υπηρέτη, ο οποίος πρέπει διαρκώς να «παλεύει» για την θέση του.

Επομένως, η λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια Δημοκρατία, είτε στο παρόν είτε στο μέλλον, δεν έγκειται στην ηττοπάθεια και τον κυνισμό, αλλά ούτε και στην αποχή. Αντιθέτως, η λύση είναι στα χέρια των πολιτών, μέσω της ενεργής συμμετοχής τους και τον διαρκή και ενδελεχή έλεγχο των πολιτικών, κάτι που προϋποθέτει και αλλαγή στο modus operandi των πολιτών. Μια αλλαγή από την νοοτροπία η οποία ρίχνει όλες τις ευθύνες και τα προβλήματα στους πολιτικούς, από την καθαριότητα μέχρι και την προσωπική μας υγεία, σε μια νοοτροπία που ασπάζεται την προσωπική ευθύνη, και τα καθήκοντα ενός πολίτη. Μια υγιής δημοκρατία απαιτεί ενεργούς, μορφωμένους αλλά και ενημερωμένους πολίτες, οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα να ελέγχουν, τόσο πριν αλλά και μετά τις εκλογές, τους πολιτικούς, να κατανοούν, όσο γίνεται, τα ζητήματα που πλήττουν τις κοινωνίες τους, αλλά παράλληλα να έχουν και ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτών. Κανένας πολιτικός, όσο καλές προθέσεις και να έχει, όσο ικανός και να είναι, δεν μπορεί να λύσει όλα μας τα προβλήματα, όσο εμείς αδιαφορούμε για αυτά.

«Η αιώνια επαγρύπνηση είναι το τίμημα της ελευθερίας» - Γουέντελ Φίλιπς